Departement van Hoër Onderwys se verdraagsaamheid teenoor beweerde korrupsie by Unisa onthul oënskynlike dubbele standaarde
Vir byna 18 maande het AfriForum se privaatvervolgingseenheid blatante wanbestuur en magsmisbruik by Unisa oopgevlek, wat personeel geteiken het wat ondersoek ingestel het en die wydverspreide korrupsie aan die hoëronderwysinstelling blootgelê het. Die eenheid verteenwoordig dr. Reshma Mathura, Unisa se waarnemende hoof finansiële beampte, wat in April verlede jaar geskors is na ongegronde en kwaadwillige bewerings van korrupsie. Mathura het destyds wettiglik saam met die Valke gewerk aan ’n ondersoek na korrupsie by die universiteit.
Buti Manamela, die minister van Hoër Onderwys en Opleiding, het verlede week aangekondig dat hy ’n “bestendigings- en geskiloplossingstaakspan gestig het om die bestuurskrisis by die Kaapstad-kollege te ondersoek”. Daar word berig dat die minister dié besluit geneem het nadat hy bewerings van “onbillike arbeidspraktyke, magsmisbruik, wangedrag en verkwistende en onreëlmatige uitgawes” teen Mhangarai Muswaba, die kollege se uitvoerende hoof, ontvang het.
Die eenheid het in Mei verlede jaar Blade Nzimande, voormalige Minister van Hoër Onderwys en Opleiding, versoek om by Unisa in te gryp, maar die versoek blyk geïgnoreer te wees. Nou, in ’n brief aan Manamela, verwelkom adv. Gerrie Nel, hoof van die privaatvervolgingseenheid, die Minister se besluit by die Kaapstad-kollege as gepas, gegewe die erns van die bewerings. “Ons het dus volle vertroue dat die Minister hierdie korrespondensie en bewerings rakende Unisa met ewe veel erns en flinkheid sal hanteer.
“’n Duidelike praktyk het ontstaan waarvolgens personeel wat onkreukbaar is en in die pad staan van Unisa-bestuur se onwettige magsmisbruik en onwettige besteding, geskors word om hulle te neutraliseer. Die onontkombare afleiding is dat die bedoeling is om hulle uit hul posisies te verwyder en toe te laat dat hul kontrakte die einddatum bereik en om ’n openbare dissiplinêre proses te vermy. Die regering se versuim om fluitjieblasers en diegene wat teen korrupsie opstaan, te ondersteun en te beskerm, blyk slegs aktueel te wees wanneer moord aan hierdie blootstellings gekoppel word.
“(Hierdie) sagas is die duidelikste aanduidings tot nog toe van die regering se opsetlike blindheid om die duidelike korrupsie en magsmisbruik by Unisa te takel. Ongelukkig, en miskien ’n verdere rede vir die versuim om op te tree, is Unisa se finansiële steun aan ’n sekere politieke party,” sê Nel.
Die eenheid het Manamela gevra om verskeie forensiese verslae te bekom en bekend te maak, maar spesifiek ’n verslag wat deur adv. Shaun Abrahams voltooi is, wat glo Mathura van enige oortreding vrygespreek het. ’n Verslag deur PWC het glo ook dissiplinêre stappe teen Puleng LenkaBula, visekanselier van Unisa, aanbeveel.
Mathura se voortgesette skorsing, ten spyte daarvan dat hy maande gelede van alle oortreding vrygespreek is, is nie net irrasioneel nie, maar ook kwaadwillig. Dit dui op ’n praktyk wat wydverspreid geword het in regeringsdepartemente en -entiteite, waarin werknemers wat met die grootste professionaliteit en etiese plig teen korrupsie opstaan, uit hul posisies gejaag word eerder as om beskerm en bevorder te word. Manamela het die geleentheid om die regering se verklaarde verbintenis tot die bekamping van wydverspreide finansiële wanpraktyke te demonstreer deur onmiddellike stappe te doen om by Unisa in te gryp.
Barry Bateman, woordvoerder van die eenheid, sê dit lyk asof Unisa ondersoeke teen groot koste vir die instelling laat doen, maar dit dan begrawe wanneer dit ongunstig is, veral wanneer dit teen LenkaBula is. “Unisa-bestuur, wat ’n halfmiljoen rand uitgegee het om ’n tafel met ANC-president Cyril Ramaphosa te deel by die politieke party se Progressive Business Forum-dinee verlede jaar, kan verklaar waarom die departement van Hoër Onderwys ’n blinde oog draai vir bewerings van wydverspreide wanbestuur en korrupsie by die instelling. Optrede teen Unisa-leierskap kan die krane na studentefondse, wat hul pad na ANC-verbonde geleenthede vind, toedraai.
“As minister Buti Manamela vinnig by die Kaapstad-kollege ingegryp het nadat hy bloot ’n klagtebrief ontvang het, moet ons aanvaar dat die berg forensiese verslae, ondersteun deur konkrete bewyse en getuieverklarings, hom ongetwyfeld sal oorreed om onmiddellik by Unisa in te gryp. Volgens ons begrip het sommige van die onlangse verslae nie net personeel wat valslik van oortreding beskuldig is, vrygespreek nie, maar ook aanbeveel dat stappe teen visekanselier Puleng LenkaBula gedoen word. Versuim om op te tree dui ongelukkig daarop dat Unisa-bestuur beskerm word teen dissiplinêre optrede,” sluit Bateman af.