I-AfriForum inxusa iPhalamende litholwe linecala lokungalaleli iNkantolo yoMthethosisekelo

I-AfriForum inxusa iPhalamende lithobele izikhathi ezimiswe yiNkantolo yoMthethosisekelo ngokuchibiyela umthetho noma ngokulungisa izinhlelo ezithathwa njengezingahambisani neNkantolo yomthethosisekelo noma ezingavumelekile. Lokhu kulandela umyalo obekwe sekuzophela isikhathi weNkantolo mhla zingama-29 kuNhlaba, usuku okuphele ngalo isikhathi, esahlehliswa ukuze kwamukelwe uMthetho woBuholi boMdabu bamaKhoi namaSan, uMthetho wesi-3 wezi-2019, noma umthetho omusha, ngendlela engaguquki yoMthethosisekelo, eminyakeni emibili kuze kube mhla zingama-29 kuNhlaba 2027. Umyalo wakhishwa emva kokuba uNgqongqoshe we-Cooperative Governance and Traditional Affairs, uVelenkosini Hlabisa, efake isicelo esiphuthumayo mhlaziyi-16 kuMbasa ecela kwandiswe isikhathi.

“Empeleni ngenxa yokuthi lo mthetho, usemqoka kakhulu kumiphakathi yamasiko ezweni, awukaphothulwa ngokungaguquki koMthethosisekelo obhalwe ngesikhathi esinqunyiwe ihlanganisa imiphakathi yamasiko eyahlukene ukuba ibe nokungaqiniseki phakathi kwayo eminyakeni emibili ezayo. Lokhu kuthumela umyalezo kule miphakathi wokuthi izikhungo nezinhlaka zemiphakathi yamasiko, kanye namalungelo ngokwamasiko namaqoqo jikelele, awabekiwe eqhulwini kuhulumeni,” kusho uBarend Uys, inhloko ye-Intercultural Relations and Cooperation e-AfriForum.

Lokhu kunquma kweNkantolo yoMthethosisekelo kungesinye sezibonelo lapho iNkantolo yandise isikhathi ngoba umsebenzi odingekile ungaphothulwanga ngesikhathi esibekiwe. Ngokwesibonelo, mhla zingama-25 kuNcwaba 2016, iNkantolo yandisa isikhathi okwesithathu ukulungiswa kwezigaba zesi-2 nesesi-3 se-Protection of Performing Animals Act. Mhla zingama-23 kuNdasa 2018, iNkantolo yandisa isikhathi isivumelwano se-CPS, eyathathwa njengengavumulekile phambilini, ngokukhokhwa ngokheshi amagranti e-SASSA ezinyangeni ezuyisithupha. Mhla ziyi-9 kuZibandlela 2022, iNkantolo yavumela ukwandiswa kwesikhathi okwesibili (kusukela mhla ziyi-10 kuZibandlela 2022 ukuya mhla zingama-28 kuNhlolanja 2023) ukuze kuphothulwe i-Electoral Amendment Act. Mhla zingama-26 kuNhlangulana 2024, iNkantolo Yanika iminyaka emibili ngaphezulu ukulungiswa kwe-Marriage and Divorce Acts, ukubala izibonelo ezimbalwa.

“Uhulumeni oholwa yi-ANC namalungu ephalemende bahlale bethi i-Ningizimu Afrika isebenza ngokwentando yabantu yomthethosisekelo — ikakhulukazi ngezikhathi zakamuva nje ukuphendula ngezenzo ezithathiwe nangezitatimende ezenziwe ngokuphatha kukaTrump e-USA. Yize kunjalo, empeleni ngenxa yokuthi inkantolo ephakeme ukwendlula zonke yandisa isikhathi ngokuphindelela izikhathi ezibekiwe ukugwema iPhalamende nezisebenzi zikahulumeni ukuba zitholwe zinecala enkantolo kuyinkomba yokungabikho kokuzinikela nokuzibophezela kumyalo womthethosisekelo,” kuphetha oka-Uys.

NgoNdasa kulo nyaka, i-AfriForum inxuse uNgqongqoshe uHlabisa ukuba enze lokho okuvuna imiphakathi yamasiko nanokuthi enze izichibiyelo ezisemqoka zoMthethosivivinywa woBuholi boMdabu namaKhoi-San, wango wezi-2024 (i-TKLB), ngoba lo mthethosivivinywa ngendlela oyiyo manje, ngokwe-AfriForum, uphikisana ne-United Nations Declaration on the Rights of Indigenous Peoples (i-UNDRIP).

Similar Posts